اثرات کاربرد ساده و تلفیقی کودهای آلی، بیولوژیک و شیمیایی بر خصوصیات کمی کیفی گیاه دارویی ماریتیغال

به منظور مطالعه اثر کاربرد منفرد و تلفیقی کودهای زیستی، انواع کودهای آلی و شیمیایی بر خصوصیات کمی و کیفی گیاه دارویی ماریتیغال آزمایش مزرعه ای در سال زراعی1390- 1389در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. تیمار های مورد بررسی شامل: (v) کود ورمی کمپوست، (h) کود مرغی، (ch) کود شیمیایی (npk)، (m) میکوریزا (glomus mosseae)، (b) بیوسولفور (thiobacillus sp.) و تیمار های ترکیبی m+v، b+v، m+h، b+h، m+ch، b+ch و تیمار شاهد (بدون کود) بود. نتایج این بررسی نشان داد که این تیمار ها بر تعداد گل آذین در هر بوته، قطر گل آذین، عملکرد دانه و عملکرد روغن تاثیر معنی دار داشتند و بر سایر صفات تاثیری نداشتند؛ با این وجود مقایسه میانگین ها، نتایج امید بخشی در راستای کاهش مصرف کود شیمیایی و جایگرینی آن با کود های زیستی و آلی اثبات کرد. کاربرد کود بیولوژیک بیوسولفور سبب افزایش 73 درصدی تعداد دانه در هر گل آذین نسبت به شاهد گردید. کاربرد تلفیقی میکوریزا + کود مرغی نسبت به کود مرغی به تنهایی تاثیر چشمگیر تری داشته وسبب افزایش 26 درصدی روغن در بذور گردید. نتایج غلظت سیلیمارین و سیلیبین بذور ماریتیغال در این بررسی با کمک روش کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا(hplc) ارائه شد. بیشترین و کمترین غلظت سلیمارین به ترتیب به بذور تحت تیمار میکوریزا (44/5 میلی گرم در میلی لیتر متانولhplc) و میکوریزا + کود شیمیایی (78/2 میلی گرم در میلی لیتر متانول hplc) و بیشترین میزان سیلیبین به تیمار میکوریزا (33/3 میلی گرم در میلی لیتر متانول hplc) اختصاص داشت. اثر تیمارهای ساده و تلفیقی بر درجه روز رشد ماریتیغال تنها در مراحل ساقه دهی و ظهور گل آذین معنی دار شد. در این بین کاربرد میکوریزا از لحاظ درجه روز رشد لازم برای ورود به فاز زایشی و ظهور گل-آذین ها کمترین میزان را نسبت به سایر تیمار های اعمال شده داشت. با توجه به اینکه عملکرد دانه ماریتیغال در تیمار کود شیمیایی و تیمار های کودهای زیستی و آلی بصورت ساده وتلفیقی از جمله میکوریزا، ورمی کمپوست و تلفیق این دو کود روند تقریبا ثابتی داشته است لذا چنین به نظر می رسد که در صورت نیاز به مکمل های غذایی می توان به کاربرد ساده و تلفیقی بعضی از کودهای زیستی و آلی جهت ایجاد تعادل در مصرف کودهای شیمیایی در راستای افزایش حاصلخیزی و ماده آلی خاک و نیل بسوی کشاورزی پایدار در زراعت ماریتیغال بیش از پیش توجه کرد.